چشم‌ها یکی از حساس‌ترین و حیاتی‌ترین اعضای بدن گربه‌ها هستند که هرگونه آسیب یا عفونت در این ناحیه می‌تواند به سرعت به مشکلات جدی‌تری منجر شود. عفونت‌های چشمی در گربه‌ها ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عوامل باکتریایی، ویروسی، قارچی، آلرژی‌ها یا آسیب‌های فیزیکی ایجاد شوند. این مشکلات چشمی می‌توانند علائمی چون قرمزی، ترشحات غیرطبیعی، تورم پلک‌ها، حساسیت به نور و کاهش بینایی را به دنبال داشته باشند. تشخیص به موقع و درمان مناسب این عفونت‌ها اهمیت زیادی دارد تا از بروز مشکلات جدی‌تری مانند از دست دادن بینایی جلوگیری شود.
در این مقاله، به بررسی علل مختلف عفونت چشم در گربه‌ها، انواع بیماری‌های چشمی شایع، روش‌های درمانی و خانگی و پیشگیری از این مشکلات پرداخته خواهد شد. همچنین به معرفی روش‌های مراقبت از چشم گربه‌ها و نکات ضروری در حفظ سلامت چشم‌های آنها خواهیم پرداخت. هدف این مقاله، آگاهی‌بخشی به صاحبان گربه‌ها در خصوص شناسایی و درمان مشکلات چشمی و جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده است.
عفونت چشم گربه چیست؟
عفونت چشم گربه به وضعیتی گفته می‌شود که یکی یا هر دو چشم گربه دچار التهاب، تورم یا ترشحات غیرطبیعی می‌شوند. این مشکل می‌تواند به دلایل گوناگونی از جمله عوامل باکتریایی، ویروسی، قارچی یا حتی شرایط محیطی ایجاد شود. گاهی عفونت چشم تنها به‌عنوان مشکلی موضعی ظاهر می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر و سیستمیک در بدن گربه باشد.
چشم گربه‌ها یکی از حساس‌ترین اعضای بدن آن‌هاست و هرگونه آسیب یا عفونت در این ناحیه می‌تواند به سرعت پیشرفت کند. بسته به علت عفونت، شدت آن ممکن است از یک التهاب خفیف تا آسیب‌های جدی‌تر نظیر کاهش یا از دست دادن بینایی متغیر باشد. این عفونت‌ها معمولاً بخش‌های مختلف چشم مانند ملتحمه (کنژنکتیوا)، قرنیه یا حتی پلک‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و نیاز به مراقبت و درمان به‌موقع دارند.
علائم عفونت چشم گربه چیست؟
برای تشخیص زودهنگام عفونت چشم، باید به علائم زیر توجه کنید:
- قرمزی چشم: التهاب و قرمزی در ناحیه چشم یا اطراف آن.
- ترشحات غیرطبیعی: وجود ترشحات شفاف، زرد، سبز یا چرکی که ممکن است روی پلک‌ها خشک شود.
- تورم پلک‌ها: پلک‌ها ممکن است متورم و ملتهب به نظر برسند.
- چشم‌زدن مکرر یا بستن چشم‌ها: گربه ممکن است چشم خود را بیشتر از حد معمول ببندد یا مدام چشمک بزند.
- خشکی یا خارش چشم: مالیدن چشم‌ها با پنجه یا مالیدن صورت به اشیا.
- حساسیت به نور (فتوفوبیا): گربه ممکن است از نور دوری کند یا چشم‌هایش را در نور قوی ببندد.
- آبریزش بیش از حد چشم: اشک ریزش زیاد که ممکن است اطراف چشم و صورت را خیس کند.
- کاهش اشتها و فعالیت: در برخی موارد عفونت چشم با علائم عمومی مانند کاهش اشتها و کم‌تحرکی همراه است.
این علائم می‌توانند نشان‌دهنده عفونت یا بیماری‌های چشمی دیگر باشند.در این شرایط می توان از غذای درمانی گربه استفاده کرد.
علت عفونت چشم گربه
عفونت چشم در گربه‌ها می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که شامل عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، یا مشکلات محیطی است. دلایل شایع عبارت‌اند از:
1- عوامل باکتریایی
- Chlamydophila felis: از باکتری‌های شایع که باعث التهاب ملتحمه و قرمزی چشم می‌شود.
- Mycoplasma: اغلب به‌صورت عفونت ثانویه در گربه‌هایی با سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شود.
- Staphylococcus و Streptococcus: باکتری‌هایی که ممکن است پس از آسیب به چشم یا ضعف سیستم ایمنی منجر به عفونت شوند.
2- عوامل ویروسی
- ویروس هرپس گربه (FHV-1): یکی از دلایل اصلی کنژنکتیویت و زخم قرنیه.
- کلسی‌ویروس گربه‌ها (Feline Calicivirus): می‌تواند علاوه بر عفونت تنفسی، باعث مشکلات چشمی شود.
3- قارچ‌ها
- در محیط‌های مرطوب و آلوده، قارچ‌هایی مانند Aspergillus ممکن است باعث عفونت چشم شوند.
4- آسیب‌های فیزیکی
- خراش، ضربه یا ورود جسم خارجی به چشم می‌تواند باعث التهاب یا عفونت شود.
- زخم‌های قرنیه در اثر دعوا با حیوانات دیگر یا تماس با اشیای تیز.
5- آلرژی‌ها
- واکنش به گرده گیاهان، گرد و غبار، مواد شیمیایی، یا حتی غذاهای خاص می‌تواند التهاب و عفونت ایجاد کند.
6- کمبود ایمنی
- گربه‌هایی که به بیماری‌هایی مانند FIV یا FELV مبتلا هستند، مستعد عفونت‌های چشمی می باشند.
7- خشکی چشم
- کاهش تولید اشک می‌تواند چشم را آسیب‌پذیر کرده و باعث عفونت شود.
8- عوامل انگلی
- برخی انگل‌ها مانند Toxoplasma gondii می‌توانند باعث عفونت چشمی شوند.
انواع بیماری‌های چشم گربه
برخی از بیماری‌های شایع چشم گربه در جدول زیر معرفی شده اند:
| توضیح بیماری | علائم | علت‌ها | بیماری چشمی |
| التهاب غشای مخاطی که سطح داخلی پلک‌ها و بخشی از کره چشم را می‌پوشاند. | قرمزی، تورم پلک‌ها، ترشحات شفاف یا چرکی | عفونت ویروسی (FHV-1)، باکتریایی (Chlamydophila felis)، آلرژی | کنژنکتیویت (التهاب ملتحمه) |
| التهاب قرنیه که می‌تواند باعث زخم و کاهش بینایی شود. | درد، حساسیت به نور، لکه‌های مات روی قرنیه | عفونت ویروسی، باکتریایی، آسیب فیزیکی، خشکی چشم | کراتیت (التهاب قرنیه) |
| التهاب لایه یووه‌آ که در صورت عدم درمان ممکن است به نابینایی منجر شود. | حساسیت به نور، قرمزی، کدری قرنیه، کاهش بینایی | عفونت‌های ویروسی (FIV, FeLV)، بیماری‌های سیستمیک، ضربه | یووئیت (التهاب داخلی چشم) |
| التهاب یا عفونت غدد چربی پلک که معمولاً به شکل یک توده کوچک دردناک ظاهر می‌شود. | تورم و درد در پلک، قرمزی، ترشحات احتمالی | انسداد غدد چربی، عفونت باکتریایی | گل‌مژه (التهاب غدد چربی پلک) |
| کاهش تولید اشک که باعث خشکی و آسیب به قرنیه می‌شود. | خشکی، التهاب قرنیه، ترشحات غلیظ | کاهش تولید اشک به دلیل بیماری خودایمنی یا عفونت | خشکی چشم (KCS) |
در نهایت، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع بیماری‌های چشمی در گربه‌ها می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرده و سلامت بینایی و کیفیت زندگی آنها را تضمین کند. بنابراین، مشاهده هرگونه علائم غیرعادی در چشم گربه‌ها نیازمند مراجعه فوری به دامپزشک است.
درمان عفونت چشم گربه
برای درمان عفونت چشم گربه، بسته به شدت بیماری و علت آن، معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- داروهای موضعی : استفاده از قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت‌های باکتریایی یا ضدالتهاب‌ها برای کاهش قرمزی و تورم.
- داروهای خوراکی : در موارد عفونت‌های شدید یا سیستمیک، آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضدویروس‌های خوراکی تجویز می‌شوند.و یا می توان از مولتی ویتامین برای گربه نیز استفاده کرد.
- شست‌وشوی چشم: پاک کردن چشم با محلول‌های استریل مخصوص دامپزشکی برای کاهش تحریک و حذف ترشحات.
- مراجعه به دامپزشک: تشخیص علت اصلی عفونت و تجویز درمان مناسب توسط دامپزشک ضروری است.
درمان خانگی عفونت چشم گربه
اگر گربه شما دچار عفونت چشم شده باشد، می‌توانید برخی روش‌های درمان خانگی عفونت چشم گربه را برای تسکین علائم و جلوگیری از تشدید بیماری امتحان کنید.
- شست‌وشوی چشم با محلول استریل
یکی از اولین و ساده‌ترین روش‌ها برای پاکسازی عفونت چشم گربه، شست‌وشوی آن با محلول نمکی استریل یا آب جوشیده و سرد شده است. این کار می‌تواند به تمیز کردن ترشحات و آلودگی‌های چشم کمک کند و از تحریک بیشتر جلوگیری کند. برای این کار یک تکه پنبه یا گاز استریل را به محلول آغشته کنید و به آرامی اطراف چشم گربه را تمیز کنید. این کار را با دقت انجام دهید و حتماً از یک گاز جداگانه برای هر چشم استفاده کنید تا از انتقال عفونت به چشم دیگر جلوگیری کنید.
- استفاده از کمپرس گرم برای کاهش التهاب
استفاده از کمپرس گرم می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد چشم کمک کند. برای این کار یک پارچه نرم و تمیز را در آب گرم خیس کرده و سپس آب اضافی آن را بگیرید. این پارچه را به مدت 2-3 دقیقه بر روی چشم بسته گربه قرار دهید. این روش می‌تواند احساس راحتی بیشتری به گربه بدهد و التهاب چشم را کاهش دهد
- تمیز کردن ترشحات چشم با گاز استریل
برای تمیز کردن ترشحات چشم گربه ها، می‌توانید با استفاده از گاز استریل آغشته به محلول نمکی استریل یا آب جوشیده سرد شده، به آرامی ترشحات را از گوشه داخلی چشم به سمت بیرون پاک کنید.
- استفاده از چای بابونه یا چای سبز
چای بابونه و چای سبز هر دو خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده دارند. برای استفاده از این روش، کافی است یک کیسه چای بابونه یا چای سبز را دم کنید و پس از سرد شدن، آن را با پنبه یا گاز استریل به آرامی بر روی چشم آنها قرار دهید. این روش می‌تواند به تسکین التهاب و پاکسازی چشم کمک کند
توجه: در صورت شدیدتر شدن علائم، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.
قطره برای مقابله چشم گربه
برخی قطره‌های رایج که ممکن است توسط دامپزشک تجویز شوند عبارت‌اند از:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
این قطره‌ها برای درمان عفونت چشم گربه با منشاء باکتریایی تجویز می‌شوند. برخی از قطره‌های آنتی‌بیوتیک رایج عبارت‌اند از:
- کلرامفنیکل
یک آنتی‌بیوتیک موثر است که برای درمان عفونت‌های چشمی باکتریایی گربه‌ها مانند کنژنکتیویت و کراتیت استفاده می‌شود.
- توبرا مایسین
قطره‌ای با خواص ضدباکتری است که برای درمان عفونت چشم گربه‌ها کاربرد دارد.
- ضد التهاب
این قطره‌ها برای کاهش التهاب، قرمزی و تورم در چشم گربه‌ها به‌کار می‌روند.
- اشک مصنوعی
در گربه‌هایی که دچار خشکی چشم هستند، قطره‌های اشک مصنوعی برای مرطوب نگه داشتن چشم و کاهش خشکی و تحریک آن مفید هستند. این قطره‌ها همچنین به تسکین چشم‌های خسته و ملتهب کمک می‌کنند.
- ضد عفونی کننده
این قطره‌ها برای از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از عفونت‌های چشمی استفاده می‌شوند.
- اوپترکس
این قطره معمولاً برای کاهش التهاب و عفونت‌های سطحی چشمی در گربه‌ها استفاده می‌شود. اوپترکس یک قطره ضدعفونی‌کننده است که در بسیاری از عفونت‌های چشمی مؤثر است.
- محلول آب نمک استریل
محلول آب نمک استریل برای شست‌وشوی چشم گربه‌ها از ترشحات یا ذرات خارجی مفید است. این محلول ضدعفونی‌کننده است و برای تمیز کردن چشم‌ها و جلوگیری از گسترش عفونت به‌کار می‌رود.
نکات مهم
- همیشه قطره‌های تجویزی را طبق دستور دامپزشک استفاده کنید و از مصرف خودسرانه داروهای انسانی برای درمان چشم گربه‌ها پرهیز کنید.
- در صورتی که علائم عفونت چشمی مانند قرمزی، تورم یا ترشحات زیاد ادامه یابد، باید فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از عفونت چشم گربه
برای جلوگیری از عفونت‌های چشمی در گربه‌ها، رعایت نکات زیر ضروری است:
- تمیز نگه داشتن محیط زندگی گربه
محیط تمیز و عاری از آلودگی، گرد و غبار و مواد شیمیایی به کاهش خطر عفونت‌های چشمی کمک می‌کند. مرتباً بستر گربه و محل زندگی او را تمیز نگه دارید.
- جلوگیری از تماس با گربه‌های بیمار
اگر گربه شما در معرض گربه‌های دیگر قرار می‌گیرد، از تماس با گربه‌های بیمار یا مشکوک به بیماری‌های چشمی جلوگیری کنید. این کار می‌تواند خطر انتقال عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی را کاهش دهد.
- واکسیناسیون به موقع
واکسیناسیون گربه‌ها در برابر ویروس‌هایی مثل FHV-1 وFCV که می‌توانند موجب عفونت‌های چشمی شوند، بسیار مهم است. این واکسن‌ها کمک می‌کنند تا گربه شما در برابر بسیاری از بیماری‌ها ایمن بماند.
- مراقبت منظم از چشم و شستشوی آن در صورت نیاز
برای پیشگیری از مشکلات چشمی، بهتر است چشم‌های گربه را به‌طور منظم بررسی کنید و در صورت لزوم با محلول‌های استریل یا آب جوشیده سرد شده آنها را شست‌وشو دهید.
حساسیت فصلی گربه
حساسیت‌های فصلی نیز می‌توانند علائمی مشابه با عفونت چشم در گربه‌ها ایجاد کنند. این نوع حساسیت معمولاً با علائمی مانند عطسه، خارش، آبریزش از چشم‌ها و قرمزی چشم همراه است. حساسیت‌ها می‌توانند در فصل‌های خاصی مانند بهار یا پاییز به دلیل گرده‌افشانی گل‌ها یا افزایش آلاینده‌ها تشدید شوند. برای کنترل این حساسیت‌ها، دامپزشک ممکن است داروهای آنتی‌هیستامین مانند دیفن هیدرامین تجویز کند که به کاهش علائم حساسیت کمک می‌کنند.
ساختار چشم گربه
چشم گربه به‌طور خاص برای شکار در نور کم و شب طراحی شده است. ساختار چشم گربه شامل بخش‌های مختلفی است که هرکدام نقش مهمی در عملکرد چشم دارند:
- قرنیه: لایه شفاف جلوی چشم که نور را به داخل چشم هدایت می‌کند
- عدسی: مسئول تمرکز نور بر روی شبکیه است.
- شبکیه: لایه حساس به نور در پشت چشم که تصاویر را به مغز ارسال می‌کند.
- پلک‌ها: از چشم در برابر آسیب‌ها و آلودگی‌ها محافظت می‌کنند.
- پرده شبکیه: ساختاری که به گربه‌ها امکان می‌دهد تا در نور کم به‌خوبی ببینند.
چشم گربه به دلیل حساسیت بالای ساختاری خود، می‌تواند به‌راحتی دچار آسیب‌های مختلف مانند التهاب یا عفونت شود.
نحوه مراقبت از چشم گربه
برای حفظ سلامت چشم گربه و جلوگیری از مشکلات چشمی، رعایت نکات زیر ضروری است:
- چشم گربه را مرتب بررسی کنید
هرچند وقت یکبار چشم‌های گربه خود را از نزدیک بررسی کنید و از نظر قرمزی، ترشحات یا تغییرات غیرعادی نگاهی بیندازید.
- از ورود مواد شیمیایی یا گرد و غبار جلوگیری کنید
مواد شیمیایی خانگی یا گرد و غبار می‌توانند به چشم‌های گربه آسیب بزنند. اطمینان حاصل کنید که محیط گربه عاری از چنین عواملی باشد.
- موهای اطراف چشم را کوتاه نگه دارید
موهای بلند اطراف چشم می‌توانند باعث تحریک یا آسیب به چشم‌ها شوند. از این‌رو بهتر است این موها را به‌طور منظم کوتاه کنید.
آیا علت باز نشدن چشم بچه گربه‌ها عفونت است؟
در بسیاری از موارد، باز نشدن چشم بچه گربه‌ها می‌تواند به دلیل تجمع ترشحات یا عفونت باشد. این مشکل معمولاً در روزهای اولیه زندگی گربه‌ها به‌ویژه زمانی که سیستم ایمنی آنها هنوز کامل نشده است، مشاهده می‌شود. برای درمان این مشکل، تمیز کردن چشم‌های بچه گربه با محلول نمکی استریل می‌تواند کمک‌کننده باشد. در صورتی که علائم ادامه یافت یا ترشحات چرکی مشاهده شود، ممکن است نیاز به درمان دارویی یا مشاوره با دامپزشک باشد.و یا می توانید با مراجعه به مقاله چگونه از بچه گربه تازه به دنیا آمده مراقبت کنیم راه های نگهداری و سلامت بچه گربه ها را بیاموزیم.
جمع‌بندی
مشکلات چشمی در گربه‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، حساسیت‌ها و آسیب‌های فیزیکی رخ دهند. علائم معمول شامل قرمزی، تورم، ترشحات و درد است. درمان این مشکلات معمولاً شامل استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک، ضدالتهاب و شست‌وشو با محلول‌های استریل است. پیشگیری از عفونت‌های چشمی از طریق تمیز نگه داشتن محیط زندگی، واکسیناسیون و مراقبت‌های منظم امکان‌پذیر است. همچنین، برای کنترل حساسیت‌های فصلی و مشکلات چشم در بچه گربه‌ها، مشاوره با دامپزشک ضروری است.
منابع
https://www.cats.org.uk/help-and-advice/health/eye-problems-in-cats https://vcahospitals.com/know-your-pet/conjunctivitis-in-cats https://www.charlotte.carolinavet.com/site/charlotte-emergency-vet-blog/2020/06/12/help-i-think-my-cat-has-an-eye-infection https://www.webmd.com/pets/cats/eye-discharge-in-cats https://www.thesprucepets.com/cat-eye-infections-5184393 https://beyondpets.com/pet-health-plus/eye-infections-in-cats/ https://www.memphisveterinaryspecialists.com/site/blog-cordova/2021/01/15/treatment-for-eye-infections-in-cats-antibiotics-and-more https://www.animaleyeguys.com/site/blog/2024/08/30/cats-eye-infections https://vetster.com/en/conditions/cat/eye-infection https://www.petmd.com/cat/conditions/eyes/c_ct_conjunctivitis https://www.pdsa.org.uk/pet-help-and-advice/pet-health-hub/conditions/conjunctivitis-in-cats https://www.caldervets.co.uk/pet-help-advice/cats/cat-eye-care-advice/70-feline-eye-care https://animaleyegroup.com/feline-eye-conditions/ https://www.purina.co.uk/articles/cats/health/symptoms/eye-drops-for-cats Cat - Ears & Eyes https://cats.com/best-eye-drops-for-cat-eye-infection
