بیماری چشم سگ + راه های درمان آن

چشمان سگ شما، پنجره‌ای به دنیای او و آینه‌ای از سلامت درونش است. سلامت چشم برای کیفیت زندگی هر سگی حیاتی است؛ از توانایی درک محیط اطراف گرفته تا برقراری ارتباط با شما. اما متاسفانه، سگ‌ها نیز مانند انسان‌ها مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ چشم سگ هستند که تشخیص و درمان به موقع آن‌ها می‌تواند از آسیب‌های دائمی و حتی نابینایی جلوگیری کند.

در این مقاله جامع، ما به عنوان یک متخصص دلسوز، شما را با تمام جنبه‌های بیماری‌های چشمی سگ‌ها، از نشانه‌های اولیه تا راهکارهای درمانی پیشرفته، آشنا خواهیم کرد. ما هر یک از تیترهایی که شما مطرح کردید را به صورت دقیق و مفصل بررسی می‌کنیم تا بتوانید با اطلاعات کامل، بهترین مراقبت را از سگ دوست‌داشتنی خود به عمل آورید.

عفونت چشم سگ نشانه چیست؟

عفونت چشم یکی از شایع‌ترین مشکلات چشمی در سگ‌ها است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، آلرژی‌ها، یا ورود اجسام خارجی باشد. نادیده گرفتن علائم عفونت می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی‌تر و حتی کاهش دید دائمی شود.

علائم کلیدی عفونت چشم در سگ:

• قرمزی شدید ملتحمه: سفیدی چشم به طور قابل توجهی قرمز یا صورتی رنگ می‌شود.
• ترشحات چرکی غلیظ: خروج مایعی غلیظ، چسبناک و اغلب به رنگ زرد، سبز یا حتی قهوه‌ای از چشم. این ترشحات ممکن است باعث چسبیدن پلک‌ها به هم، به خصوص پس از خواب شوند.
• اشک‌ریزش بیش از حد: چشم به طور مداوم در حال تولید اشک است که ممکن است شفاف باشد، اما در کنار علائم دیگر، نشان‌دهنده التهاب است.
• پلک زدن مداوم یا فشار دادن چشم: سگ به دلیل درد یا ناراحتی، به طور مکرر پلک می‌زند یا چشم خود را با پنجه می‌مالد.
• تورم پلک‌ها: پلک‌ها ممکن است متورم، قرمز و حساس به لمس شوند.
• کدورت قرنیه: در برخی عفونت‌های شدید، قرنیه (بخش شفاف جلوی چشم) ممکن است کدر یا متمایل به آبی/خاکستری شود.
• حساسیت به نور (Photophobia): سگ ممکن است از نور مستقیم فرار کند یا چشمانش را در نور شدید ببندد.
• بوی نامطبوع: در موارد عفونت‌های شدید باکتریایی، ممکن است بوی بدی از چشم ساطع شود.
• تشخیص و درمان: دامپزشک با معاینه چشمی و گاهی نمونه‌برداری از ترشحات، عفونت را تشخیص می‌دهد. درمان معمولاً شامل قطره‌ها یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی، ضد التهابی یا در موارد ویروسی، داروهای حمایتی است.

بیماری چشم سگ گیلاسی

بیماری چشم سگ گیلاسی، که نام علمی آن “پرولاپس غده پلک سوم” (Prolapse of the Third Eyelid Gland) است، یک مشکل رایج در برخی نژادهای سگ، به ویژه نژادهای جوان و آن‌هایی که صورت تخت (براکیسفالیک) یا پوزه‌ی کوتاه دارند، می‌باشد. این بیماری به دلیل ضعف در بافت همبند نگهدارنده غده اشکی پلک سوم رخ می‌دهد.

علائم بیماری چشم گیلاسی:

• مشاهده توده قرمز رنگ: شایع‌ترین علامت، مشاهده یک توده متورم و قرمز رنگ در گوشه داخلی چشم (سمت بینی) است که شبیه یک گیلاس یا تمشک به نظر می‌رسد.
• اشک‌ریزش فراوان: سگ ممکن است به طور ناگهانی دچار افزایش اشک‌ریزش شود.
• قرمزی ملتحمه: ناحیه اطراف توده و سفیدی چشم ممکن است قرمز و ملتهب شود.
• احساس ناراحتی: سگ ممکن است با پلک زدن، مالیدن چشم یا احساس ناراحتی، این مشکل را نشان دهد.
• کاهش دید (در موارد نادر): اگر توده بسیار بزرگ باشد، ممکن است مانع دید شود.

قطره چشم گیلاسی در سگ:

استفاده از قطره‌های چشمی برای بیماری چشم سگ گیلاسی، درمان قطعی نیست، اما دامپزشک ممکن است برای کاهش التهاب و تورم قبل از جراحی، قطره‌های ضد التهاب یا آنتی‌بیوتیکی تجویز کند. این قطره‌ها به “قطره چشم گیلاسی” معروف شده‌اند، اما نقش آن‌ها بیشتر در کنترل علائم است.

• درمان اصلی: درمان قطعی و استاندارد چشم گیلاسی، جراحی است. جراح دامپزشک غده پرولاپس شده را به موقعیت صحیح خود بازگردانده و آن را در جای خود بخیه می‌زند. عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به خشکی چشم مزمن (به دلیل آسیب به غده) یا عفونت شود.

آبی شدن چشم سگ

“آبی شدن چشم سگ” یک اصطلاح کلی است که می‌تواند به دلایل مختلفی اشاره داشته باشد و همیشه نشان‌دهنده یک بیماری خاص نیست، اما هرگونه تغییر رنگ قابل توجه در چشم سگ نیاز به بررسی دامپزشکی دارد.

علل شایع آبی شدن یا تغییر رنگ چشم در سگ‌ها:

• آب مروارید (Cataracts): یکی از دلایل اصلی ظاهر آبی یا سفید رنگ در چشم، کدورت عدسی است. این کدورت می‌تواند در ابتدا ظاهری مه‌آلود یا آبی داشته باشد و به مرور زمان سفیدتر شود.
• گلوکوم (Glaucoma): افزایش ناگهانی و شدید فشار داخل چشم می‌تواند باعث کدورت قرنیه و ظاهری آبی یا شیری رنگ در کل چشم شود. این وضعیت اورژانسی است.
• زخم قرنیه (Corneal Ulcer): التهاب و عفونت در ناحیه زخم قرنیه می‌تواند باعث کدورت و تغییر رنگ به سمت آبی یا خاکستری شود.
• کراتیت (Keratitis): التهاب خود قرنیه، که می‌تواند باعث کدورت و تغییر رنگ شود.
• دیستیکیازیس (Distichiasis) یا انتروپیون (Entropion): مشکلاتی در رشد مژه‌ها یا قرارگیری پلک‌ها که باعث سایش دائمی قرنیه و در نتیجه تغییر رنگ آن می‌شوند.
• عفونت‌های ویروسی: برخی عفونت‌های ویروسی مانند “بیماری عفونی کبد سگ” (Canine Infectious Hepatitis) که توسط آدنوویروس نوع 1 ایجاد می‌شود، می‌توانند باعث “چشم آبی” موقت به دلیل تورم قرنیه شوند.
• مشکلات مادرزادی: در برخی موارد نادر، تغییر رنگ در چشم ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد.
• اهمیت تشخیص: تشخیص علت دقیق آبی شدن چشم بسیار مهم است، زیرا درمان هر علت با دیگری متفاوت است. برای مثال، گلوکوم نیاز به اقدام فوری دارد، در حالی که آب مروارید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

 درمان خشکی چشم در سگها

خشکی چشم، که با نام علمی کراتوکانژکتیویت سیکا (Keratoconjunctivitis Sicca – KCS) شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن غدد اشکی سگ به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند. این کمبود اشک باعث می‌شود سطح چشم به درستی مرطوب، تمیز و محافظت نشود و منجر به التهاب مزمن، عفونت، درد و در نهایت آسیب دائمی قرنیه و کاهش دید گردد.

علائم اصلی خشکی چشم:

• قرمزی و التهاب چشم.
• ترشحات غلیظ و رشته‌ای: معمولاً مخاطی، خاکستری یا قهوه‌ای رنگ که به نظر می‌رسد چسبیده است.
• کدورت قرنیه: قرنیه ممکن است کدر، مات یا دارای رگ‌های خونی باشد. در موارد پیشرفته، تغییر رنگ به سمت قهوه‌ای (ملانوئید دژنراسیون) یا ایجاد زخم قرنیه دیده می‌شود.
• پلک زدن مداوم و مالیدن چشم: نشان‌دهنده درد و ناراحتی.
• حساسیت به نور.
• ظاهر چسبناک و خسته در چشم.

درمان خشکی چشم در سگها:

خشکی چشم معمولاً یک بیماری مزمن است که نیاز به مدیریت طولانی‌مدت دارد. هدف درمان، حفظ رطوبت چشم، کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت و آسیب قرنیه است.

• داروهای محرک تولید اشک: داروهایی مانند سیکلوسپورین (Cyclosporine) (مانند قطره Optimmune) و تاکرولیموس (Tacrolimus) (که ممکن است به صورت موضعی یا گاهی به صورت خوراکی تجویز شوند) با تحریک غدد اشکی، تولید اشک را افزایش می‌دهند. این داروها نیاز به مصرف طولانی‌مدت دارند.
• اشک مصنوعی (Lubricants): قطره‌ها و پمادهای اشک مصنوعی (مانند هیپروملوز، هیالورونیک اسید) به طور موقت رطوبت سطح چشم را فراهم می‌کنند و احساس راحتی بیشتری به سگ می‌دهند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت وجود عفونت ثانویه، دامپزشک قطره‌ها یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی تجویز خواهد کرد.
• جراحی (در موارد نادر): در موارد بسیار شدید که داروها پاسخ نمی‌دهند، جراحی “پیوند مجرای بزاقی” (Parotid Duct Transposition) ممکن است انجام شود که در آن مجرای بزاق به چشم هدایت می‌شود تا بزاق به عنوان جایگزین اشک عمل کند.
• اهمیت تشخیص زودهنگام: تشخیص و شروع درمان به موقع، کلید جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ بینایی سگ است.

علائم زخم قرنیه در سگها

قرنیه، لایه شفاف جلوی چشم سگ، به دلایل مختلفی می‌تواند دچار خراش، پارگی یا زخم شود. زخم قرنیه وضعیتی دردناک است که نیاز به توجه فوری دامپزشکی دارد.

علائم هشدار دهنده زخم قرنیه:

• درد شدید: این بارزترین نشانه است. سگ به شدت چشم خود را می‌بندد، با پنجه سعی در خاراندن چشم دارد، بی‌قرار است و از نور فرار می‌کند.
• اشک‌ریزش شدید و مداوم: چشم به طور غیرعادی پر از اشک می‌شود.
• قرمزی شدید چشم: سفیدی چشم به شدت قرمز و ملتهب می‌شود.
• کدورت یا لکه روی قرنیه: بسته به عمق زخم، قسمتی از قرنیه ممکن است کدر، شیری رنگ، خاکستری یا حتی آبی به نظر برسد. در موارد عمیق‌تر، ممکن است ناحیه زخم گود رفته دیده شود.
• حساسیت به نور (Photophobia): سگ نمی‌تواند چشم خود را در معرض نور باز نگه دارد.
• مشاهده جسم خارجی: در صورت وجود جسم خارجی در چشم، ممکن است هنوز در محل زخم قابل مشاهده باشد.
• تغییر در شکل مردمک: در موارد بسیار شدید، شکل مردمک ممکن است تغییر کند.

دلایل بروز زخم قرنیه:

• ضربه فیزیکی: برخورد با اشیاء، خراش ناشی از پنجه سگ دیگر، افتادن.
• ورود جسم خارجی: ذرات گرد و غبار، شن، خار، موی بلند.
• خشکی چشم (KCS): کمبود اشک باعث می‌شود قرنیه خشک شده و مستعد خراش باشد.
• مشکلات پلک: انتروپیون (پلک به سمت داخل برگشته و مژه‌ها قرنیه را خراش می‌دهند) یا دیستیکیازیس.
• عفونت‌ها: باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ویروس‌ها می‌توانند باعث تخریب قرنیه شوند.
• بیماری‌های سیستمیک: مانند دیابت یا نقص ایمنی.
• تشخیص و درمان: دامپزشک با استفاده از رنگ‌های مخصوص (مانند فلورسئین) زخم قرنیه را تشخیص می‌دهد. درمان شامل قطره‌ها یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی برای جلوگیری از عفونت، قطره‌های ضد درد، و در موارد عمیق‌تر، ممکن است جراحی‌های ترمیمی لازم باشد.

درمان ورم ملتحمه چشم سگ

ورم ملتحمه (Conjunctivitis) به التهاب ملتحمه، غشای نازکی که سفیدی چشم و قسمت داخلی پلک‌ها را می‌پوشاند، گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند در یک یا هر دو چشم رخ دهد و دلایل متعددی دارد.

علائم رایج ورم ملتحمه:

• قرمزی و تورم ملتحمه: قسمت سفید چشم قرمز، متورم و گاهی به نظر می‌رسد “برآمده” شده است.
• اشک‌ریزش: ممکن است اشک شفاف و زیاد باشد.
• ترشحات چشمی: ترشحات می‌توانند شفاف، مخاطی (ژله‌ای) یا در موارد عفونی، چرکی باشند.
• پلک زدن مکرر یا حساسیت به نور: به دلیل ناراحتی.
• مالیدن چشم: سگ ممکن است با پنجه چشم خود را لمس کند.

دلایل ورم ملتحمه:

• آلرژی‌ها: آلرژی‌های فصلی (به گرده گل)، غذایی، یا آلرژی به مواد محیطی.
• عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی (شایع)، ویروسی (مانند ویروس دیستمپر یا هرپس ویروس سگ) یا قارچی.
• اجسام خارجی: ورود گرد و غبار، شن، یا ذرات کوچک به چشم.
• خشکی چشم (KCS): کمبود اشک باعث تحریک و التهاب ملتحمه می‌شود.
• تحریک‌کننده‌های محیطی: دود سیگار، اسپری‌های شیمیایی، باد شدید.
• مشکلات پلک: مانند انتروپیون (پلک رو به داخل) یا اکتروپیون (پلک رو به خارج).
• بیماری‌های چشمی دیگر: مانند زخم قرنیه یا آب مروارید.

درمان ورم ملتحمه:

• تشخیص علت: دامپزشک ابتدا علت اصلی ورم ملتحمه را تشخیص می‌دهد.
• قطره‌ها و پمادهای چشمی:
• آنتی‌بیوتیکی: برای عفونت‌های باکتریایی.
• ضد التهابی: کورتیکواستروئیدها (مانند دگزامتازون) برای کاهش التهاب (فقط در صورتی که زخم قرنیه وجود نداشته باشد).
• ضد آلرژی: آنتی‌هیستامین‌ها یا قطره‌های ضد التهابی دیگر برای آلرژی.
• اشک مصنوعی: برای مرطوب نگه داشتن چشم.
• شستشوی چشم: استفاده از محلول‌های استریل مخصوص شستشوی چشم برای پاک کردن ترشحات.
• برطرف کردن عامل محرک: خارج کردن جسم خارجی، درمان خشکی چشم، یا اصلاح مشکلات پلک.

 علت قی کردن چشم سگ چیست؟

“قی کردن چشم سگ” یا اشک‌ریزش بیش از حد، یکی از رایج‌ترین شکایات صاحبان سگ است. این وضعیت می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که از یک مشکل جزئی تا یک وضعیت جدی چشمی متغیر است.

دلایل اصلی اشک‌ریزش یا قی کردن چشم در سگ‌ها:

• تولید بیش از حد اشک (Epiphora):
• تحریک چشم: ورود جسم خارجی (گرد و غبار، مو، خرده چوب)، خراش روی قرنیه، آلرژی‌ها، مواد شیمیایی تحریک‌کننده (مانند دود).
• التهاب: ورم ملتحمه، کراتیت (التهاب قرنیه).
• درد: زخم قرنیه، گلوکوم، یا هرگونه وضعیت دردناک چشمی.
• انسداد مجرای تخلیه اشک : سگ‌ها دارای مجاری اشکی هستند که اشک را از چشم به حفره بینی هدایت می‌کنند. اگر این مجاری به دلیل التهاب، عفونت، ضایعات مادرزادی، یا ورود ترشحات غلیظ مسدود شوند، اشک به جای تخلیه به بینی، از چشم سرازیر می‌شود. این امر به خصوص در نژادهای براکیسفالیک (پوزه‌کوتاه) شایع است.
• مشکلات ساختاری پلک:
• انتروپیون (Entropion): لبه پلک به سمت داخل چشم می‌چرخد و مژه‌ها با قرنیه در تماس قرار گرفته و آن را تحریک می‌کنند.
• اکتروپیون (Ectropion): لبه پلک به سمت خارج افتاده و قسمت داخلی چشم را در معرض دید قرار می‌دهد، که منجر به خشکی و تحریک می‌شود.
• دیستیکیازیس (Distichiasis): رشد غیرطبیعی مژه‌ها از لبه پلک که با چشم تماس پیدا می‌کنند.
• بیماری‌های چشمی زمینه‌ای:
• خشکی چشم (KCS): اگرچه اشک کمی تولید می‌شود، اما کیفیت اشک پایین و لزج است و باعث تحریک می‌شود.
• آب مروارید یا گلوکوم: این بیماری‌ها نیز می‌توانند با افزایش اشک‌ریزش همراه باشند.
• عوامل خارجی: مانند موهای بلند صورت که وارد چشم می‌شوند.

چه زمانی باید نگران شد؟ اگر اشک‌ریزش با قرمزی، ترشحات چرکی، کدورت چشم، یا علائم درد همراه باشد، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.

 علائم کاتراکت در سگ (Cataracts) یا آب مروارید در سگ

آب مروارید (کاتاراکت) به کدورت عدسی چشم گفته می‌شود که باعث کاهش یا از دست دادن بینایی می‌گردد. این وضعیت در سگ‌ها نسبتاً شایع است و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

علائم کلیدی آب مروارید در سگ:

• کدورت در مرکز چشم: شایع‌ترین نشانه، مشاهده یک لکه سفید، آبی، خاکستری یا مه‌آلود در مرکز عدسی چشم (پشت عنبیه و مردمک) است. این کدورت می‌تواند کوچک باشد و به مرور زمان بزرگتر شود.
• تغییر رنگ مردمک: در نور شدید، مردمک ممکن است به جای سیاه، سفید یا آبی دیده شود.
• کاهش دید: سگ ممکن است در محیط‌های کم نور یا در تشخیص اشیاء دورتر دچار مشکل شود. ممکن است به موانع برخورد کند، در بالا رفتن از پله‌ها مردد باشد، یا سیگنال‌های دیداری شما را دیرتر دریافت کند.
• مشکلات در تعادل (در موارد شدید): کاهش شدید بینایی می‌تواند بر تعادل سگ تاثیر بگذارد.
• عدم تمایل به حرکت یا بازی: به خصوص در محیط‌های ناآشنا.

دلایل آب مروارید در سگ‌ها:

• ژنتیک (ارثی): رایج‌ترین علت، به خصوص در نژادهایی مانند پودل، اشنایزر، کوکر اسپانیل، بول تریر و شیتزو. این نوع آب مروارید معمولاً در سنین 3 تا 6 سالگی ظاهر می‌شود.
• دیابت شیرین (Diabetes Mellitus): یکی از علل شایع آب مروارید در سگ‌های مسن‌تر. در سگ‌های دیابتی، تغییرات قند خون باعث تغییر در عدسی و ایجاد کدورت سریع می‌شود.
• افزایش سن (Senile Cataracts): در سگ‌های مسن، کدورت‌های جزئی طبیعی است که معمولاً آبی رنگ هستند (اسکلروز هسته‌ای) و بر بینایی تاثیر چندانی ندارند، اما باید با آب مروارید واقعی اشتباه گرفته نشوند.
• تروما (ضربه): ضربه مستقیم به چشم.
• التهاب چشمی (Uveitis): التهاب داخل چشم می‌تواند به عدسی آسیب برساند.
• مسمومیت: در موارد نادر.
• تشخیص و درمان: دامپزشک با معاینه چشم و استفاده از افتالموسکوپ (دستگاه معاینه چشم) آب مروارید را تشخیص می‌دهد. تست قند خون برای رد دیابت ضروری است. درمان قطعی، جراحی برداشتن عدسی کدر و در صورت نیاز، جایگزینی آن با عدسی مصنوعی است.

علائم و درمان عفونت چشم در سگها

عفونت چشم در سگ‌ها می‌تواند ملتحمه، قرنیه، پلک، یا حتی بخش‌های داخلی‌تر چشم را درگیر کند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای جلوگیری از آسیب دائمی حیاتی است.

علائم عمومی عفونت چشم:

• قرمزی و التهاب: سفیدی چشم یا پلک‌ها قرمز و متورم می‌شوند.
• ترشحات چشمی: این ترشحات می‌توانند از شفاف و آبکی شروع شده و به تدریج غلیظ، چرکی، زرد، سبز یا حتی قهوه‌ای رنگ شوند.
• پلک زدن مداوم و مالیدن چشم: نشان‌دهنده درد و ناراحتی.
• حساسیت به نور: سگ از نور دوری می‌کند.
• کدورت قرنیه: در موارد شدیدتر، قرنیه ممکن است آبی، سفید یا مات شود.
• تورم پلک‌ها: پلک‌ها ممکن است پف کرده و قرمز به نظر برسند.
• گیجی یا کاهش سطح هوشیاری: در صورتی که عفونت شدید باشد یا به بیماری سیستمیک (مانند دیستمپر) مرتبط باشد.
• بوی نامطبوع: در عفونت‌های چرکی شدید.

انواع عفونت‌های چشمی:

• ورم ملتحمه (Conjunctivitis): التهاب غشای پوشاننده چشم.
• کراتیت (Keratitis): التهاب قرنیه.
• بلفاریت (Blepharitis): التهاب لبه پلک‌ها.
• داکریوسیستیت (Dacryocystitis): عفونت مجرای اشکی.
• عفونت‌های داخلی چشم (Endophthalmitis / Panophthalmitis): عفونت‌های جدی‌تر که بخش‌های عمیق‌تر چشم را درگیر می‌کنند.

دلایل عفونت:

• باکتری‌ها: شایع‌ترین عامل.
• ویروس‌ها: مانند ویروس دیستمپر، هرپس ویروس سگ (FHV-1).
• قارچ‌ها: نادرتر، اما ممکن است رخ دهد.
• ورود جسم خارجی: خار، خاک، مو.
• خشکی چشم (KCS): کمبود اشک، دفاع طبیعی چشم را کاهش می‌دهد.
• مشکلات پلک: انتروپیون، اکتروپیون.
• آسیب فیزیکی: خراش یا ضربه.

درمان عفونت چشم:

• آنتی‌بیوتیک‌ها: قطره‌ها یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی (مانند توبرامایسین، سیپروفلوکساسین، اریترومایسین) رایج‌ترین درمان هستند.
• داروهای ضد التهابی: برای کاهش قرمزی و تورم.
• داروهای ضد قارچ یا ضد ویروس: بسته به عامل عفونت.
• شستشوی چشم: با محلول‌های استریل برای پاک کردن ترشحات.
• داروهای حمایتی: در صورت بیماری سیستمیک.
• شایعات و درمان‌های خانگی: به هیچ عنوان از عرق، شیر، یا داروهای خانگی بدون تجویز دامپزشک استفاده نکنید. این مواد می‌توانند آسیب‌زا باشند.
• نکته حیاتی: هرگونه ترشح غیرعادی یا تغییر در ظاهر چشم سگ، باید توسط دامپزشک معاینه شود.

نشانه های گلوکوم در سگ ها

گلوکوم (Glaucoma)، که گاهی “آب سیاه” نامیده می‌شود، وضعیتی جدی و دردناک است که ناشی از افزایش فشار مایع درون چشم (فشار داخل چشمی – IOP) می‌باشد. اگر گلوکوم به سرعت درمان نشود، می‌تواند منجر به آسیب دائمی عصب بینایی و کوری شود.

علائم کلیدی گلوکوم در سگ‌ها:

• درد شدید: این مهمترین نشانه است. سگ ممکن است زوزه بکشد، بی‌قرار باشد، از حرکت امتناع کند، یا سر خود را پایین نگه دارد.
• قرمزی شدید چشم: کل سفیدی چشم به شدت قرمز می‌شود.
• کدورت قرنیه: قرنیه ممکن است کدر، شیری رنگ، خاکستری یا آبی به نظر برسد. این کدورت ناشی از تجمع مایع در لایه‌های قرنیه است.
• مردمک گشاد و ثابت (Mydriasis): مردمک چشم (بخش سیاه مرکزی) گشاد شده و به نور واکنش نشان نمی‌دهد.
• تورم کره چشم (Buphthalmos): در موارد مزمن یا حاد، کره چشم ممکن است بزرگتر از حد طبیعی به نظر برسد.
• مالیدن یا فشار دادن چشم: سگ به شدت سعی در تسکین درد دارد.
• کاهش یا از دست دادن بینایی: اولین علائم ممکن است عدم واکنش به اشیاء یا برخورد با موانع باشد.
• اشک‌ریزش: ممکن است همراه با قرمزی مشاهده شود.

دلایل گلوکوم:

• گلوکوم اولیه: به دلایل ژنتیکی و ارثی رخ می‌دهد که باعث اختلال در تخلیه مایع زلالیه از چشم می‌شود. این نوع در برخی نژادها شایع‌تر است (مانند کاکر اسپانیل، باسِت هاوند، چاو چاو، سیبرین هاسکی، و برخی نژادهای تریر).
• گلوکوم ثانویه: ناشی از بیماری‌های چشمی یا سیستمی دیگر است، از جمله:
• التهاب داخل چشم (Uveitis).
• آسیب یا ضربه به چشم.
• جابجایی یا دررفتگی عدسی چشم.
• تومورهای چشمی.
• خشکی چشم (KCS) یا زخم قرنیه پیشرفته.
• عفونت‌های چشمی.
• تشخیص و درمان اورژانسی: تشخیص گلوکوم با اندازه‌گیری فشار داخل چشمی (IOP) توسط دامپزشک انجام می‌شود. گلوکوم یک اورژانس دامپزشکی است. هدف درمان، کاهش سریع فشار داخل چشم برای جلوگیری از آسیب دائمی به عصب بینایی است. درمان شامل قطره‌های چشمی کاهنده فشار، داروهای خوراکی، و در صورت عدم موفقیت یا پیشرفت بیماری، جراحی (مانند تخلیه چشم یا کاشت ایمپلنت) است. در بیشتر موارد، گلوکوم قابل درمان قطعی نیست و نیاز به مدیریت مادام‌العمر دارد.

بیماریهای رایج چشمی سگ در نژادهای مختلف

برخی از بیماری‌های چشم سگ به دلیل عوامل ژنتیکی یا ساختار فیزیکی خاص، در نژادهای مشخصی بیشتر دیده می‌شوند. آگاهی از این predisposition (استعداد ژنتیکی) به صاحبان این نژادها کمک می‌کند تا مراقبت‌های پیشگیرانه و معاینات منظم را در اولویت قرار دهند.

بیماری های چشم سگ شیتزو

نژاد شیتزو به دلیل فرم صورت و ساختار چشم، مستعد مشکلات چشمی خاصی است:

• اگزوفتالموس (Exophthalmos): حدقه چشم شیتزو عمیق نیست و چشم‌ها برجسته‌تر هستند، که آن‌ها را در برابر ضربه، خراش و خشکی آسیب‌پذیر می‌کند.
• خشکی چشم (KCS): کمبود اشک در این نژاد نسبتاً شایع است.
• آب مروارید (Cataracts): شیوع ژنتیکی قابل توجهی دارد و می‌تواند در سنین نسبتاً پایین رخ دهد.
• کراتیت (Keratitis): التهاب قرنیه، اغلب به دلیل تحریک ناشی از مو یا مشکلات پلک.
• دیستیکیازیس (Distichiasis): رشد غیرطبیعی مژه‌ها از داخل پلک که باعث سایش و تحریک قرنیه می‌شود.
• انتروپیون (Entropion): برگشت لبه پلک به سمت داخل، که باعث کشیده شدن مژه‌ها به سمت چشم و ایجاد خراش می‌شود.

رایج ترین بیماری های چشم سگ ژرمن شپرد

نژاد ژرمن شپرد نیز در معرض برخی بیماری‌های چشمی ارثی قرار دارد:

• دژنرسانس شبکیه پیشرونده (Progressive Retinal Atrophy – PRA): یک بیماری ژنتیکی که باعث تخریب تدریجی سلول‌های گیرنده نور در شبکیه شده و در نهایت به نابینایی کامل منجر می‌شود. انواع مختلفی از PRA در ژرمن شپرد وجود دارد.
• پانوس (Pannus) یا کراتیت مزمن سطحی (Chronic Superficial Keratitis): یک بیماری التهابی پیشرونده که عمدتاً قرنیه را درگیر می‌کند. بافت جدید عروقی و رنگدانه‌ها روی قرنیه رشد کرده و باعث کدورت و کاهش دید می‌شوند. این بیماری اغلب با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تشدید می‌شود.
• آب مروارید (Cataracts): شیوع نسبتاً بالایی دارد و می‌تواند ارثی یا ناشی از دیابت باشد.
• گلوکوم (Glaucoma): در برخی خطوط خونی این نژاد، استعداد ژنتیکی برای گلوکوم دیده می‌شود.
• آسیب به رباط‌های حمایتی عدسی (Lens Luxation): که می‌تواند منجر به آب مروارید یا گلوکوم ثانویه شود.

بیماریهای چشمی در نژاد پودل

پودل‌ها، به خصوص پودل‌های مینیاتوری و استاندارد، به دلایل ژنتیکی در معرض بیماری‌های چشمی متعددی هستند:

• آب مروارید (Cataracts): شایع‌ترین مشکل چشمی ارثی در پودل‌ها. می‌تواند در سنین مختلف، از تولگی تا پیری، رخ دهد.
• دژنرسانس شبکیه پیشرونده (PRA): انواع مختلفی از PRA در این نژاد وجود دارد که منجر به نابینایی تدریجی می‌شود.
• گلوکوم (Glaucoma): خطر ابتلا به گلوکوم در پودل‌ها بیشتر است.
• دیستیکیازیس (Distichiasis): رشد غیرطبیعی مژه‌ها که قرنیه را تحریک می‌کند.
• التهاب پلک (Blepharitis).
• مشکلات مربوط به مجرای اشکی: انسداد یا ناهنجاری.

بیماری های چشم سگ هاسکی

سیبرین هاسکی‌ها یا سگ هاسکی به دلیل ترکیبات ژنتیکی خاص خود، مستعد بیماری‌های چشمی معینی هستند:

• آب مروارید (Cataracts): به خصوص آب مروارید مادرزادی یا ارثی که می‌تواند در سنین پایین رخ دهد.
• دژنرسانس شبکیه پیشرونده (PRA): انواع مختلفی از PRA در هاسکی‌ها وجود دارد که منجر به از دست دادن دید تدریجی می‌شود.
• گلوکوم (Glaucoma): استعداد ژنتیکی برای این بیماری در نژاد هاسکی وجود دارد.
• کراتیت یخ‌زده (Corneal Dystrophy): اختلالی در لایه‌های قرنیه که باعث تجمع مایع و کدورت می‌شود. این بیماری معمولاً در سگ‌های مسن‌تر رخ می‌دهد.
• مشکلات مربوط به پلک سوم: مانند پرولاپس غده پلک سوم (چشم گیلاسی).

بیماری چشمی سگ در نژاد مالتیز

نژاد مالتیز، با صورت کوچک و چشم‌های درشت خود، مستعد برخی مشکلات چشمی رایج در سگ‌های کوچک و نژادهای براکیسفالیک است:

• آبریزش یا قی کردن چشم (Epiphora): به دلیل ساختار صورت، مجرای اشکی ممکن است مسدود یا تنگ باشد، که باعث سرازیر شدن اشک از گوشه چشم و لک شدن موهای اطراف آن می‌شود.
• خشکی چشم (KCS): مانند بسیاری از نژادهای کوچک، مالتیزها نیز ممکن است دچار کمبود اشک شوند.
• آب مروارید (Cataracts): شیوع بالایی در این نژاد دارد و اغلب ارثی است.
• مشکلات پلک: مانند انتروپیون (پلک رو به داخل) که باعث تحریک قرنیه می‌شود.
• کراتیت (Keratitis): التهاب قرنیه، اغلب به دلیل تحریک ناشی از موهای صورت یا مشکلات پلک.
• دیستیکیازیس (Distichiasis): رشد غیرطبیعی مژه‌ها.

جمع‌بندی

چشمان سگ شما، نه تنها ابزار او برای دیدن و درک جهان است، بلکه نشانگر سلامت کلی او نیز می‌باشد. در این مقاله جامع، ما سعی کردیم تا با پوشش کامل بیماری‌های رایج چشمی سگ‌ها، از جمله عفونت‌ها، خشکی چشم، چشم گیلاسی، زخم قرنیه، ورم ملتحمه، گلوکوم، آب مروارید، و مشکلات خاص نژادی، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار شما قرار دهیم.

نکته طلایی: هرگونه تغییر در ظاهر یا رفتار چشمی سگتان را جدی بگیرید. مراجعه به موقع به دامپزشک، انجام معاینات منظم، و آگاهی از استعدادهای ژنتیکی نژاد سگتان، کلید حفظ بینایی و سلامت چشم اوست. با مراقبت صحیح، سگ شما می‌تواند سال‌ها با چشمانی سالم و درخشان از دنیای اطراف خود لذت ببرد.