معمولا افرادی که گربه خانگی دارند به استفراغ گربه عادت دارند. استفراغ می‌تواند بخاطر برخی دلایل جزئی و ناچیز ایجاد شود یا نشانه یک بیماری بسیار جدی باشد. بنابراین، زمانی که گربه شما استفراغ می‌کند، ممکن است لازم باشد چند روز آن را از نزدیک تحت نظر داشته باشید تا بتوانید علت بالا آوردن گربه را بفهمید. روش‌هایی که برای جلوگیری از استفراغ در گربه‌ها اجرا می‌شود، بسته به علت استفراغ متفاوت است. بنابراین لازم است ابتدا علت بالا اوردن گربه را دریابید. گربه‌ها ممکن است به دلایل مختلف استفراغ کنند و ظاهر استفراغ ممکن است بسته به محتوای آن و دلیل استفراغ متفاوت باشد. صاحبان گربه به استفراغ مو گربه‌ها عادت دارند. با‌این‌وجود ممکن است برای حفظ سلامت گربه به اطلاعات کامل‌تری در این زمینه نیاز داشته باشید؛ در ادامه مطلب به بررسی بیشتر انواع استفراغ گربه و نحوه درمان آن می‌پردازیم.
علت و دلایل استفراغ گربه چیست؟
استفراغ گربه عبارت است از بیرون راندن شدید محتویات معده و روده فوقانی از دهان. استفراغ یک فرآیند فعال است که معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد و در طی آن گربه ممکن است بیمار و گیج به نظر برسد. برخی از گربه‌هایی که در شرف استفراغ هستند ممکن است در ناحیه شکم دچار تورم شوند.
مانند انسان، گربه‌ها نیز به دلایل زیادی ممکن است استفراغ کنند. برخی از بیماری‌هایی که باعث استفراغ می‌شوند جدی نیستند و پس از مدتی خودبه‌خود ناپدید می‌شوند. از سوی دیگر، نباید این موارد را نادیده گرفت و بهتر است به دام پزشک گربه خود اطلاع دهید.
خز
وقتی گربه‌ها خودشان را می لیسند، پاپیلاهای روی زبان‌شان موهای بی‌جان و ضعیف شده را از بین می‌برند. سپس گربه این موها را می‌بلعد. پیشنهاد ما به شما مراجعه به مقاله ریزش مو در گربه ها است. وقتی مقدار زیادی مو در معده جمع شود، گربه این موهای گوله شده را استفراغ می‌کند. استفراغ مو دلیلی برای نگرانی سلامت گربه‌ها نیست. با اینحال، اگر گربه شما مرتباً گلوله‌های مو استفراغ می‌کند، می‌توانید این موضوع را با دامپزشک خود در میان بگذارید. در برخی موارد، گلوله‌های مو می‌تواند نشانه اولیه مشکلات معده و روده باشد.
التهاب معده و روده
گاستروانتریت یک اختلال معده است که ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی در تغییرات تغذیه‌ای، سموم یا دارویی که در طول درمان استفاده می‌شود بروز کند. علل‌های گاستروانتریت خفیف هستند و خودبه‌خود برطرف می‌شوند. با اینحال، معاینه آن توسط دامپزشک همچنان لازم است زیرا التهاب می‌تواند پیشرفت کند و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
جسم خارجی
اگر گربه شما اجسام خارجی مانند اسباب بازی‌ها، تکه‌های طناب و سنجاق سر را قورت دهد، ممکن است به دستگاه گوارش خود آسیب رسد و باعث انسداد آن و استفراغ شود. استفراغ ناشی از بلعیدن جسم خارجی یک مشکل بسیار جدی است و نیاز به مداخله فوری توسط دامپزشک دارد.
آلرژی غذایی
آلرژی غذایی در گربه‌ها بیماری رایجی نیست. بااین‌حال، وقتی یک گربه غذای محرک آلرژی را می‌خورد، ممکن است به دلیل التهاب در سیستم گوارش، استفراغ کند. برخی از گربه‌ها ممکن است اسهال مزمن همراه با استفراغ را هم تجربه کنند.
بیماری های مزمن
بیماری‌های مزمن مانند بیماری کلیوی، پانکراتیت و پرکاری تیروئید همگی به دلایل مختلف می‌توانند باعث تهوع و استفراغ مزمن شوند. در صورت مشکوک بودن به چنین وضعیتی، ابتدا باید توسط دامپزشک مشکل اصلی تشخیص داده شود. در موارد بیماری‌های مزمن و استفراغ‌های مرتبط، معمولاً داروهای همیشگی استفاده می‌شود.
انگل ها
اگرچه استفراغ ناشی از انگل در بین بچه گربه‌ها شایع تر است ولی انگل‌ها برای گربه ها در هر سنی باعث استفراغ شوند. در برخی موارد، انگل زنده در استفراغ دیده می‌شود. انگل‌ها را می‌توان به راحتی درمان کرد و پس‌از درمان، استفراغ از بین می‌رود.
سرطان
سرطان در دستگاه گوارش گربه‌ها یک بیماری نادر است. با این حال، این نوع سرطان می‌تواند بر هضم غذا تأثیر بگذارد و باعث استفراغ شود. علاوه بر این، نباید فراموش کرد که انواع سرطان‌هایی که در سایر قسمت‌های بدن گربه رخ می‌دهد نیز می‌تواند باعث تهوع، ناراحتی و استفراغ شود.
علاوه بر این موارد، موردهای زیر ممکن است در گربه‌ها موجب استفراغ شود:
- بیماری‌های سیستمیک (پرکاری تیروئید، پانکراتیت، بیماری کلیوی و غیره)
- داروها
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- خیلی سریع غذا خوردن
- کولیت
- کرم قلب
- تومور در روده یا معده
- عمل جراحی
- مسمومیت (آفت‌کش‌هایی که برای درمان علف‌های هرز استفاده می‌شوند، ضدیخ‌های ریخته شده از گاراژ، حشره‌کش‌ها، گوشت مرده یا گوشت فاسد و غیره می‌توانند باعث مسمومیت در گربه‌ها شوند.)
- یبوست
- بیماری‌های عصبی
- بیماری‌های کبدی
- مصرف بیش از حد آب
- دیابت
- ترس، استرس
- فتق دیافراگم
- التهاب در کیسه صفرا
علائم استفراغ گربه چیست؟
اگر گربه شما دچار علائم استفراغ شده باید بیشتر به آن توجه کنید و مراقب باشید. ابتدا وضعیت عمومی گربه و دفعات استفراغ را مشاهده کنید. اگر با لا آوردن گربه همراه با علائمی مانند کاهش اشتها، ضعف یا کاهش وزن همراه بود، باید فوراً با دامپزشک مشورت کنید. مقدار غذا یا آبی که گربه شما می خورد را بررسی کنید و مراقب هرگونه تغییر باشید. علائم استفراغ معمولا عبارتند از تهوع، از دست دادن اشتها، خستگی، درد شکم و کم آبی. اگر استفراغ مداوم شد یا با علائم جدی دیگر همراه شد، مهم است حتما وضعیت گربه خود را در یک کلینیک دامپزشکی ارزیابی کنید.
درمان استفراغ گربه
درصورتی که بالا آوردن گربه خیلی شدید نیست می‌توانید از درمان خانگی استفراغ گربه بهره ببرید. بعد از استفراغ تا چندین ساعت به حیوان خوراکی غذا ندهید تا زمانی‌که دردهای شکمی و مشکلات گوارشی برطرف شود. به‌طور مرتب موهای گربه را برس بزنید تا موهای اضافه برطرف شود و با لیس زدن وارد معده او نشود. برای دادن دارو به گربه می‌توانید آن را به بالای دهان گربه بزنید تا آن را لیس بزند. با دادن برخی غذاهای فیبردار نیز می‌توانید گلوله مویی را از بدن گربه خارج کنید. گاهی اضطراب نیز منجر به بالاآوردن گربه می‌شود؛ بنابراین مدتی در کنار او بمانید و با اسباب‌بازی‌های جذاب و جدید او را سرگرم کنید. سعی کنید غذای سبک مانند سینه مرغ آب پزشده به گربه بدهید و کم کم میزان آن را افزایش دهید.
درمان بالا آوردن در گربه‌ای که دچار بیماری شده حتما باید توسط دامپزشک انجام شود. اگر به دلیل تغییر غذا گربه شما استفراغ می‌کند، از دامپزشک بپرسید که کدام غذا باید قطع و جایگزین شود. موارد خفیف استفراغ که به‌دلیل گاستروانتریت یا گلوله‌های مو است معمولا با داروهای ضد استفراغ درمان می‌شوند. علاوه‌بر‌این، ممکن است دامپزشک داروهای حمایتی همچون آنتی اسیدها را تجویز کند.
اگر گربه دچار التهاب روده یا آلرژی غذایی است برای درمان سریع‌تر ابتدا رژیم غذایی گربه را تغییر دهید. حتی می‌توانید از دامپزشک یک رژیم غذایی مناسب درخواست کنید.
انواع استفراغ در گربه
بالا آوردن گربه‌ها انواع مختلفی دارد که قطعا هر نوع از آنها نشان‌دهنده دلایل خاصی هستند. از همین‌رو شما با بررسی و شناخت هرنوع استفراغ می‌توانید زنگ خطرهای مربوطه را بشناسید. بنابراین در ادامه انواع استفراغ گربه را با یکدیگر بررسی می‌کنیم:
بعد از غذا
بالا آوردن گربه معمولا با طرز غذاخوردن و نوع غذای مصرفی گربه مرتبط است. به طور مثال گربه‌ای که سریع‌تر و با عجله غذا می‌خورد، به دلیل عدم هضم غذا به بالاآوردن غذا مبتلا می‌شود. از طرفی غذاهایی که پرادویه هستند نیز باعث بالا آوردن گربه پس از غذا می‌شوند. همچنین وجود مو در غذای گربه، باعث بروز حساسیت و مسمومیت غذایی شده و زمینه بالاآوردن یا استفراغ گربه را فراهم می‌کند.
در بارداری
استفراغ و اسهال در زمان بارداری برای گربه‌های ماده به ندرت پیش می آید. البته اگر این عارضه خیلی تکرار شود و با خونریزی و ضعیف شدید گربه همراه باشد باید به دامپزشک مراجعه شود. پس چنانچه گربه‌ی ماده دارید و استفراغ می‌کند لازم است علائم دیگر را هم بررسی کنید. درصورتی که بعد از چند روز این علائم کمتر نشد حتما به دامپزشک مراجعه کنید.
بعد از عقیم سازی
استفراغ از عارضه‌های رایج بعد از عقیم سازی گربه‌ها است. این عارضه نیز به علت بیهوشی جراحی و بروز تغییرات در ساختار بدن حیوان است. البته این نوع استفراغ موقتی است و ممکن است بین دو یا سه روز طول بکشد. اما اگر چنانچه طولانی‌تر شد حتما برای اطمینان از سلامتی گربه خود به دامپزشک مراجعه کنید.
بعد از بیهوشی
اگر گربه شما به هر علتی نیاز به جراحی و بیهوشی قبل از آن داشته باشد به احتمال زیاد بعد از به هوش آمدن، گربه شما با خوردن اولین وعده غذایی اسهال و استفراغ را تجربه می‌کند. بنابراین برای جلوگیری از استفراغ گربه بعد از بیهوشی، بهتر است اولین تغذیه پس از عمل را با غذای مایع و آبکی شروع کنید. بهترین ماده خوراکی برای شروع تغذیه پس از بیهوشی گربه، آب هم دما با اتاق است.
بعد از واکسن
پس از انجام واکسیناسیون گربه عوارضی در بدن آن ایجاد می‌شود یکی از این عوارض تهوع و استفراغ است. البته این عارضه موقتی است و بخشی از واکنش‌های طبیعی بدن او نسبت به واکسن است. این شرایط پس از چند روز کمتر می‌شود. اما چنانچه حیوان به واکسن حساسیت داشته باشد استفراغ و عوارض آن شدت بیشتری پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی فورا به دامپزشک مراجعه کنید، درغیر اینصورت احتمال مرگ گربه وجود دارد.
استفراغ با مدفوع
یکی دیگر از انواع بالا آوردن گربه، استفراغ با مدفوع است. این نوع استفراغ به علت وجود غذای هضم نشده پیش می‌آید. یکی دیگر از عوامل بروز این نوع استفراغ، بلانت یا انسداد روده است که باید توسط دامپزشک به‌طور دقیق بررسی شود.
استفراغ پراکنده
استفراغ پراکنده در اکثر گربه‌ها پیش می‌آید ولی اگر در بازه‌های چند هفته‌ای ادامه داشت، احتمالا گربه شما مبتلا به یک بیماری است. اما استفراغ‌های چند روزه‌ای که پس از خوردن یک غذای جدید بروز می‌کنند، احتمالا به دلیل مسمومیت غذایی است. به‌طورکلی زمان بروز استفراغ‌های پراکنده فورا به دامپزشک مراجعه کنید تا علت بیماری تشخیص داد شود.
استفراغ جهنده
در استفراغ جهنده محتویات معده گربه به‌طور ناگهانی و با فشار خارج می‌شوند. دامپزشک برای این نوع استفراغ اولین تشخیصی که می‌دهد انسداد روده است. این عارضه در گربه های مسن به علت ضعیف شدن سلول‌های مغزی حیوان ایجاد شستشوی معده توسط دامپزشک می‌شود. در برخی موارد نیز برای خارج کردن مو و پرز از معده نیاز به عمل جراحی دارد.
استفراغ خونی
وجود خود در استفراغ، نشان دهنده وجود نقطه‌ای در حال خونریزی در بین دهان و قسمت فوقانی روده کوچک است. حتی اگر رنگ آن متمایل به رنگ قهوه‌ای باشد، این احتمال بیشتر خواهد بود.
چه زمانی به دامپزشک باید مراجعه کرد
اگر موارد زیر را در گربه خود مشاهده کردید می‌توانید به دامپزشک مراجعه کنید:
- استفراغ کردن بیش از دو تا سه بار متوالی
- مشاهده علائم دیگری مانند غذا نخوردن و اسهال
- غذا و نوشیدنی نخوردن به مدت ۱۲ ساعت
- وجود بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت، بیماری‌های کلیوی در گربه و پرکاری تیروئید
علت استفراغ خونی در گربه ها
استفراغ خونی در گربه‌ها به نام هماتمزیس شناخته می‌شود که نشانه‌ای از اختلالات گوارشی یا خونریزی است. خون در مدفوع قرمز روشن و رگه‌دار یا تیره رنگ مانند تفاله قهوه است. استفراغ خونی گربه حتما باید به طور جدی پیگیری شود. دامپزشک باید گربه را به‌طور کامل بررسی و معاینه کند و اقدامات پزشکی و آزمایش‌های لازم برای شناسایی مشکل را انجام دهد.
موارد زیر ممکن است باعث بروز استفراغ خونی گربه شود:
- زخم دستگاه گوارش یا مری
- واکنش نامطلوب به دارو
- بیماری‌های تنفسی
- برخی سرطان‌ها
- ضربه به مری
- التهاب لثه
علت استفراغ حاد و مزمن و تفاوت آن ها
معمولا استفراغ حاد ناگهانی ایجاد می‌شود و نشان‌دهنده‌ی عکس‌العمل شدید و فوری بدن به مشکلات پیش آمده است.استفراغ حاد به دلایل مختلف از جمله بلعیدن اجسام غیر قابل هضم همچون اسباب‌بازی یا تکه‌هایی از وسایل، مسمومیت های غذایی، عفونت دستگاه گوارش یا سایر بیماری‌ها رخ می‌دهد. اگر گربه به طور ناگهانی و بیشتر از یک یا دو بار در دوره‌ای کوتاه استفراغ می‌کند، این علایم نشانه‌ای از استفراغ حاد در گربه ها می باشد.
شناخت انواع رنگ استفراغ و شکل آن
بررسی رنگ و شکل بالا آوردن گربه کمک زیادی به تشخیص و درمان استفراغ گربه می‌کند. چراکه این علائم نشان‌دهنده وضعیت سلامت گربه خواهد بود و باعث تسریع درمان او خواهد شد. در ادامه به بررسی انواع استفراغ گربه از لحاظ رنگ می‌پردازیم :
استفراغ زرد
به‌طور معمول استفراغ زرد گربه نشانه وجود صفرا است. صفرا ماده‌ای است که از کبد و کیسه صفرا تولید و ترشح می‌شود. این نوع استفراغ معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که معده گربه خالی است و ممکن است گربه به حساسیت غذایی، مشکلات گوارشی و همچنین سوءهاضمه دچار شده باشد.
استفراغ سفید و کف‌آلود
بروز استفراغ سفید و کف‌آلود ناشی از تجمع گاز یا مخاط در معده است. ممکن است این نوع استفراغ نشان‌دهنده التهاب معده یا مشکلات تنفسی است که معمولاً خطرناک نیست. چنانچه این حالت استفراغ در گربه تکرار شود لازم است به دامپزشک مراجعه کنید.
استفراغ سبز
استفراغ سبز رنگ در گربه ممکن است ناشی از وجود صفرا در معده باشد. این شرایط به علت وجود مشکلات گوارشی و تحریک معده به وجود می‌آید. این رنگ استفراغ وقتی مدت زمان تهوع طولانی شود و معده خالی باشد ظاهر می‌شود. اگر این حالت استفراغ بیش‌از اندازه تکرار شود به بررسی دامپزشک نیاز دارد.
استفراغ قهوه‌ای یا تیره رنگ
استفراغ قهوه‌ای یا تیره در گربه ها علامت حضور خون هضم‌شده در معده است. این رنگ استفراغ به دلیل بروز زخم معده یا خونریزی داخلی در بدن گربه ایجاد می‌شود و سریعاً باید به دامپزشک مراجعه کرد.
استفراغ قرمز یا صورتی
رنگ قرمز در استفراغ به‌طور مستقیم، خونریزی فعال در مری، معده یا دستگاه گوارش را نشان می‌دهد. این وضعیت کاملا جدی است و حتما به اقدامات فوری دامپزشکی نیاز دارد؛ زیرا نشانه‌ی زخم‌های جدی، تروما یا برخی بیماری‌های عفونی می‌باشد.
استفراغ شفاف و بی‌رنگ
بالاآوردن گربه به صورت شفاف و بی‌رنگ به دلیل تجمع آب یا مخاط در معده گربه است. این مورد نشانه نوشیدن سریع آب یا بروز اضطراب در گربه‌ها می‌باشد. اگر این حالت مستمر و طولانی شود نشان‌دهنده وجود مشکلات گوارشی یا برخی بیماری‌های زمینه‌ای در گربه است که حتما باید بررسی شود.
مفهوم ظاهر استفراغ گربه
معمولا شکل ظاهری بالا آوردن گربه منظم نیست. مفهوم ظاهر استفراغ در گربه به سه شکل مشخص می‌شود:
توده‌ای: استفراغ توده‌ای در گربه درواقع غذای له شده توده‌ای یا تازه بلعیده شده است.
مایع: حالت مایع استفراغ در گربه شفاف و سبک است.
گلوله‌ای: به دلیل لیسیدن بدن، موهای اضافی بلعیده شده و در معده گربه جمع می‌شوند.در نهایت آنها به صورت گلوله‌های مویی استفراغ می‌شوند. برای جلوگیری از این مورد خمیر مالت گربه پیشنهاد می‌شود. مالت مانع از تشکیل گلوله‌های مویی در معده و استفراغ آن خواهد شد.
نحوه مراقبت گربه بعد از بالا اوردن
بعداز بالا آوردن گربه تا ۱۲ ساعت به او غذا ندهید. می‌توانید برای کاهش و عدم استفراغ گربه‌ها علاوه بر آب، محلول الکترولیت یا پودر ORS را ترکیب کنید و به ظرف آب او اضافه کنید. کم کم به‌مرور درصورت رفع شدن استفراغ می‌توانید غذای کودک مانند گوشت قرمز کم چرب را بدون افزودنی به صورت ۴ تا ۶ وعده غذایی کوچک به او بدهید. بهتر است این رژیم را تا دو روز ادامه دهید و سپس در صورت بهبود طبق رژیم غذایی گذشته ادامه دهید.
داروهای ضد استفراغ گربه
قرص اندانسترون
قرص اندانسترون از رایج‌ترین و موثرترین داروهای موجود برای رفع بالا آوردن گربه شناخته می‌شود. این دارو به عنوان یک آنتاگونیست باعث مهار و رفع حس استفراغ در گربه‌ها می‌شود. نوع مصرف این دارو به شکل قرص خوراکی و تزریقی است. عوارض جانبی این قرص شامل یبوست، اسهال، سردرد و خستگی می‌شود.
متوکلوپرامید
متوکلوپرامید از داروهای ضد استفراغ رایج در ایران است که علاوه بر مهار تهوع باعث افزایش تحرک روده و بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌شود. نوع مصرف متوکلوپرامید به شکل قرص و یا مایع خوراکی و تزریقی است. لازم به ذکر است اگر دلیل استفراغ در گربه بلیعدن جسم خارجی است به‌هیچ وجه از این دارو استفاده نکنید.
کلروپرهازین
کلروپرهازین علاوه‌بر داروی ضد استفراغ یک داروی آرام بخشی شناخته می‌شود ولی از آنجاییکه عوارض جانبی نسبتاً زیادی دارد دامپزشک فقط در موارد خیلی شدید آن را تجویز می‌کند. نوع مصرف آن خوراکی و تزریقی است. مکانیسم آن مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین در مغز است که منجر به کاهش استفراغ می‌شود.
جمع بندی
بالا آوردن گربه اگر چه در بین گربه‌ها بسیار شایع است اما بروز آن باعث نگرانی صاحبان آنها می‌شود. زمانی که گربه شروع به استفراغ می‌کند باید بدانید که مشکلی برای سلامتی گربه پیش آمده است و باید سریعا برای درمان آن اقدام کنید.
تغذیه مقوی و استفاده از مکمل‌های غذایی به تقویت گربه و بازیابی توان گربه کمک زیادی می‌کند. شما می‌توانید با بررسی انواع استفراغ و شکل و رنگ آن به دامپزشک برای شناسایی بیماری و رفع استفراغ کمک زیادی کنید.
