مراقبت از گربهها، این موجودات دوستداشتنی و مستقل، یکی از لذتبخشترین تجربیات برای دوستداران حیوانات است. با این حال، همانند هر موجود زنده دیگری، گربهها نیز مراحل مختلفی از رشد را پشت سر میگذارند که یکی از مهمترین آنها، رسیدن به سن بلوغ است. درک نشانهها و تغییرات فیزیکی و رفتاری که در این دوره در گربههای نر و ماده رخ میدهد، برای هر صاحب گربهای ضروری است. این شناخت به شما کمک میکند تا نیازهای جدید گربهتان را بهتر درک کرده و محیطی مناسب برای آنها فراهم آورید، همچنین در تصمیمگیریهای مهمی مانند عقیمسازی یا نگهداری از آنها در این دوره حساس، هوشمندانهتر عمل کنید. در این مقاله به بررسی جامع مراحل بلوغ در گربهها، علائم اختصاصی در نرها و مادهها، و نکات کلیدی که باید در این دوران مورد توجه قرار گیرد، خواهیم پرداخت.
بررسی مراحل رشد گربهها
گربهها از زمان تولد تا رسیدن به بلوغ کامل، مراحل مختلفی از رشد را تجربه میکنند. این مراحل شامل دوره نوزادی، کودکی، نوجوانی و در نهایت بلوغ است که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند.
• دوره نوزادی (۰ تا ۲ هفتگی): در این دوره، بچهگربهها کاملاً به مادر خود وابسته هستند. چشمانشان بسته است و توانایی شنیداری محدودی دارند. رشد سریع و افزایش وزن در این مرحله مشهود است.
• دوره کودکی (۲ تا ۷ هفتگی): چشمان بچهگربهها باز میشود، شروع به راه رفتن میکنند و ارتباط با محیط اطرافشان بیشتر میشود. در این زمان، بازیگوشی و کنجکاوی آنها افزایش مییابدو بی توجهی به او باعث ناراحتی و در نهایت علائم قهر گربه آشکار شده و خلق و خو گربه شما تغییر پیدا می کند.
• دوره نوجوانی (۲ تا ۶ ماهگی): در این مرحله، گربهها از نظر فیزیکی بزرگتر میشوند و رفتارهای اجتماعی آنها شکل میگیرد. این دوره، آمادهسازی برای رسیدن به بلوغ است.

تشخیص سن بلوغ گربههای نر و ماده
سن بلوغ در گربهها میتواند بسته به نژاد، تغذیه، و عوامل محیطی متفاوت باشد، اما به طور کلی در بازهای مشخص رخ میدهد. شناخت این سن برای پیشبینی تغییرات رفتاری و فیزیکی حائز اهمیت است.
سن بلوغ گربه نر
معمولاً گربههای نر بین ۶ تا ۱۲ ماهگی به سن بلوغ میرسند. البته این زمان میتواند در نژادهای مختلف کمی متفاوت باشد. برای مثال، برخی نژادهای بزرگتر ممکن است کمی دیرتر به بلوغ برسند.
علائم بلوغ گربه نر
با رسیدن به سن بلوغ، گربههای نر تغییرات رفتاری و فیزیکی خاصی را از خود نشان میدهند که شامل موارد زیر است:
• افزایش علامتگذاری با ادرار (اسپری کردن): این یکی از بارزترین نشانههای بلوغ در گربههای نر است. آنها با اسپری کردن ادرار خود بر روی سطوح عمودی، قلمرو خود را مشخص میکنند. ادرار در این حالت معمولاً بوی بسیار قویتری دارد.
• پرخاشگری و رفتارهای تهاجمیتر: گربههای نر بالغ ممکن است نسبت به گربههای دیگر، به خصوص نرهای غریبه، رفتارهای پرخاشگرانهتری از خود نشان دهند. این رفتار میتواند شامل مبارزه و درگیری باشد که علت گاز گرفتن گربه نیز این موضوع است .
• تغییر در عادات دفع: ممکن است گربه نر شروع به دفع ادرار در خارج از خاک خود کند، که این نیز نوعی علامتگذاری قلمرو محسوب میشود.
• سر و صدای بیشتر: گربههای نر ممکن است برای جذب گربههای ماده، بیشتر میو میو کرده و صداهای بلندی تولید کنند.
• افزایش پرسه زدن در بیرون از خانه: تمایل به گشت و گذار و ترک خانه برای یافتن جفت در گربههای نر بالغ افزایش مییابد. این رفتار آنها را در معرض خطرات بیشتری مانند تصادفات یا درگیری با حیوانات دیگر قرار میدهد.
• تغییر در ظاهر فیزیکی: در برخی گربههای نر، بلوغ با توسعه عضلات و قویتر شدن ساختار بدنی همراه است.
سن بلوغ گربه ماده
گربههای ماده معمولاً کمی زودتر از نرها به بلوغ میرسند و سن بلوغ آنها بین ۵ تا ۹ ماهگی است. البته در برخی موارد، این سن میتواند از ۴ ماهگی نیز آغاز شود.

علائم بلوغ در گربه ماده
بلوغ در گربههای ماده با دورههای خاصی به نام “فحلی” یا “فحل” (Estrus) همراه است که در آن تمایل به جفتگیری دارند. این دورهها معمولاً هر ۲ تا ۳ هفته یکبار تکرار میشوند و تا زمانی که جفتگیری انجام نشود یا گربه عقیم نشود، ادامه خواهند داشت. علائم بلوغ در گربه ماده عبارتند از:
• صدای بلند و مکرر (Mewing/Calling): گربههای ماده در دوران فحلی صداهای بلند و مداومی تولید میکنند که شبیه به ناله یا گریه است. این صداها برای جذب گربههای نر طراحی شدهاند.
• مالیدن خود به اشیاء یا افراد: گربه ممکن است به طور مکرر خود را به پاها، مبلمان یا هر شیء دیگری بمالد و خود را به زمین بکشد. این رفتار برای پخش بوی خود و جلب توجه نرها انجام میشود.
• بالا گرفتن دم و خم کردن کمر (Lordosis): یکی از بارزترین علائم فیزیکی فحلی، حالتی است که گربه ماده دم خود را بالا میگیرد و قسمت پایین کمر خود را به سمت پایین خم میکند، در حالی که پاهای پشتی خود را روی زمین فشار میدهد. این حالت نشاندهنده آمادگی برای جفتگیری است.
• افزایش محبت یا بیقراری: برخی گربههای ماده در این دوران بسیار مهربانتر و نیازمند توجه میشوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیقرار و مضطرب به نظر برسند.
• ادرار کردن مکرر یا علامتگذاری: گاهی اوقات، گربههای ماده نیز ممکن است برای علامتگذاری قلمرو و جذب نرها، در مکانهای نامناسب ادرار کنند.
• تغییر در اشتها: ممکن است در دوران فحلی، اشتهای گربه تغییر کند و کمتر غذا بخورد.
• گشتن به دنبال راهی برای خروج از خانه: گربه ماده برای یافتن جفت، تمایل زیادی به فرار از خانه پیدا میکند.
مواردی که در سن بلوغ گربه خود باید به آن توجه کنید!
با رسیدن گربه به سن بلوغ، توجه به نکات زیر ضروری است تا سلامت و امنیت او تضمین شود:
• پیشگیری از بارداری ناخواسته: اگر قصد جفتگیری ندارید، عقیمسازی بهترین گزینه است. در غیر این صورت، باید تدابیر لازم برای جلوگیری از فرار گربه و جفتگیری ناخواسته اتخاذ شود.
• مدیریت رفتارهای علامتگذاری: برای گربههای نر، اسپری کردن ادرار میتواند مشکلساز باشد. تمیز کردن سریع و کامل مناطق علامتگذاری شده و در نظر گرفتن عقیمسازی میتواند کمککننده باشد.
• توجه به تغذیه: در دوران بلوغ، نیازهای غذایی گربه ممکن است تغییر کند. اطمینان از تغذیه مناسب و متعادل برای حفظ سلامتی آنها ضروری است.
• فراهم کردن محیط امن: به خصوص برای گربههایی که به بیرون از خانه میروند، خطرات ناشی از مبارزه با سایر حیوانات یا تصادفات در دوران بلوغ افزایش مییابد.

سن بلوغ گربه چقدر طول میکشد؟
بلوغ به معنای رسیدن به توانایی تولید مثل است و این مرحله از رشد، یک دوره پایدار در زندگی گربه محسوب میشود. در واقع، گربه پس از رسیدن به بلوغ، در تمام طول عمر خود قادر به تولید مثل خواهد بود، مگر اینکه عقیم شود. دورههای فحلی در گربههای ماده به صورت مداوم تکرار میشوند تا زمانی که باردار شوند یا عقیم گردند.
چند نکته در مورد عقیم سازی در سن بلوغ گربه
عقیمسازی یکی از مهمترین تصمیماتی است که میتوانید برای گربه خود در سن بلوغ بگیرید. این عمل مزایای زیادی هم برای گربه و هم برای صاحب آن دارد:
• مزایای عقیم سازی برای گربه نر:
o کاهش شدید یا حذف اسپری کردن ادرار و علامتگذاری قلمرو.
o کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و دعوا با سایر گربهها.
o کاهش تمایل به پرسه زدن و فرار از خانه، که خطر تصادفات و گم شدن را کاهش میدهد.
o کاهش خطر ابتلا به برخی مشکلات پروستات و بیضه.
• مزایای عقیم سازی برای گربه ماده:
o حذف دورههای فحلی و علائم آزاردهنده آن مانند میو میو کردن مداوم و بیقراری.
o جلوگیری از بارداریهای ناخواسته و کنترل جمعیت حیوانات بیخانمان.
o کاهش قابل توجه خطر ابتلا به تومورهای پستانی و عفونتهای رحمی (پیومترا)، به خصوص اگر قبل از اولین دوره فحلی انجام شود.
o افزایش طول عمر و کیفیت زندگی گربه.
زمان مناسب برای عقیمسازی معمولاً قبل از اولین دوره فحلی یا علائم بلوغ است، اما در هر سنی میتوان آن را انجام داد. بر اساس نتایج جستجو، عقیمسازی به طور مستقیم باعث افسردگی گربه دائمی نمیشود، اما ممکن است تغییرات رفتاری موقتی مانند بیحالی و کمتحرکی ایجاد کند که نباید با افسردگی اشتباه گرفته شود مشورت با دامپزشک برای تعیین بهترین زمان برای گربه شما توصیه میشود.
تأثیر فصلها در بلوغ گربه
فصلها میتوانند نقش مهمی در زمان رسیدن گربهها به بلوغ و همچنین در چرخههای تولیدمثلی آنها داشته باشند.
• فصلهای بهار و تابستان: در بیشتر نقاط جهان، گربهها تمایل دارند در فصلهای گرمتر که طول روز بلندتر است (بهار و تابستان)، به بلوغ برسند و جفتگیری کنند. نور خورشید و طولانیتر شدن روز بر هورمونهای تولیدمثلی آنها تأثیر میگذارد.
• مناطق با نور مصنوعی: در محیطهایی که گربهها در طول سال در معرض نور مصنوعی زیادی قرار دارند (مانند گربههای خانگی که همیشه در داخل خانه هستند)، ممکن است چرخههای فحلی آنها کمتر تحت تأثیر تغییرات فصلی قرار گیرد و در تمام طول سال امکان بارداری وجود داشته باشد.
رفتار گربهها در سن بلوغ
رفتار گربهها در سن بلوغ میتواند کاملاً تغییر کند و این تغییرات هم فیزیکی و هم روانی هستند.
| رفتار | گربه نر | گربه ماده |
|---|---|---|
| صدا | میو میوهای بلند و عمیق برای جذب مادهها. | ناله کردن، صدای بلند و مکرر (Calling) برای جذب نرها. |
| علامتگذاری | اسپری کردن ادرار با بوی تند روی سطوح عمودی. | گاهی ادرار کردن مکرر یا خارج از ظرف خاک. |
| حرکت و فعالیت | افزایش پرسه زدن، تمایل به فرار از خانه، جستجو برای جفت. | بیقراری، مالیدن خود به اشیاء، تلاش برای فرار از خانه. |
| رفتار اجتماعی | پرخاشگری بیشتر نسبت به نرها، رقابت برای قلمرو و ماده. | افزایش محبت یا بیقراری، نیاز بیشتر به نوازش یا برعکس، تحریکپذیری. |
| عادتهای بهداشتی | ممکن است کمتر به خود برسند، بوی بدن قویتر. | ممکن است بیش از حد خود را لیس بزنند یا آراستن خود را متوقف کنند. |
این تغییرات رفتاری نشاندهنده غریزه قوی تولید مثل در گربهها هستند و نیاز به درک و مدیریت مناسب توسط صاحب گربه دارند.

نکات پایانی برای صاحبان گربه
رسیدن به سن بلوغ، نقطه عطفی در زندگی گربههاست که با تغییرات قابل توجهی در رفتار و فیزیولوژی آنها همراه است. درک نشانههای بلوغ در گربههای نر و ماده، از جمله علامتگذاری قلمرو، تغییر در صدا، و رفتارهای خاص مرتبط با جفتگیری، به صاحبان گربه کمک میکند تا نیازهای جدید حیوان خانگی خود را شناسایی کنند. تصمیمگیری در مورد عقیمسازی، فراهم کردن محیطی امن و آرام، و توجه به نیازهای غذایی و رفتاری در این دوره، از اهمیت بالایی برخوردار است. با شناخت دقیق این مرحله از زندگی گربهها، میتوانید به آنها کمک کنید تا دوران بلوغ را به سلامت و آرامش پشت سر گذاشته و زندگی شاد و کاملی داشته باشند.



